Op 14 mei blijkt dat insectensterfte ook in Nederland schrikbarend hoog is, met tot gevolg afname van de vogelstand (veel vogels leven van insecten) en afname van biodiversiteit in bodem en water en natuur. Daardoor is er uiteraard ook meer kans op het uitbreken van plagen, die anders in toom gehouden werden door de insecten. Allemaal door het overmatig uitscheiden (en injecteren) van mest en het gebruik van bestrijdingsmiddelen.

Het door Natuurmonumenten geïnstigeerde onderzoek wijst uit dat de afgelopen 22 jaar het aantal loopkevers bij Wijster met 72 procent kelderde en in De Kaaistoep het aantal nachtvlinders in twintig jaar met 54 procent af nam.  "De resultaten zijn in lijn met het Duitse onderzoek dat eind 2017 verscheen en waaruit bleek dat 76 procent van de insecten in de afgelopen 27 jaar is verdwenen. Het aantal onderzoeken met onheilspellende berichtgeving stapelt zich in hoog tempo op", zegt Marc van den Tweel, directeur van Natuurmonumenten. (Zie voor uitgebreidere informatie het nieuws van vandaag 14 mei, onder meer te lezen op:  http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/134633/Natuurmonumenten-luidt-noodklok-vanwege-sterke-afname-insecten 

De landbouw wordt als boosdoener aangewezen. ‘De boeren’ krijgen de schuld. Maar … wie is ‘de landbouw’? Of, wie zijn ‘de landbouw”?

Onze boeren, die vaak best anders willen,  zitten vast in een systeem waar ze vaak niet of met heel veel moeite uit kunnen. Een systeem van investeerders en banken, zaadleveranciers, veevoederleveranciers, coöperaties, WUR en LTO die elkaar en de boeren gevangen houden in dat systeem.
Om dat systeem, die tredmolen te doorbreken, moeten de regels van het spel veranderen, zei Lucas Simons van Foresight afgelopen zaterdag 12 mei, tijdens het slotdebat van ‘It’s the food, my friend’ in de Rode Hoed in Amsterdam. Lucas legde ook haarscherp uit hoe. Er moet geïnvesteerd worden in al die pioniers die nu al nieuwe duurzame, manieren van landbouw doen.  En dat zijn er best al veel. De overheid gaat zorgen dat die nieuwe initiatieven speelruimte krijgen, ontheffingen, opdat er nieuwe regels van een nieuw spel kunne ontstaan (engage, encourage, enable, exemplify).
De minister van landbouw, Carola  Schouten, wil wel.
Er is een Deltaplan biodiversiteit, ja een heus reddingsplan, in de maak; door Natuurmonumenten, het NIOO, de RUG, WNF met vele andere partijen.
En, onder aanvoering van Willem Lageweg, is er een bijzonder snel groeiende transitie-coalitie landbouw en voedsel. Alle leden van die coalitie, grote en kleine ondernemers en Ngo’s, zijn die transitie in hun dagelijkse praktijk aan het vormgeven. Er verandert dus al veel, ook al zie je dat nog niet zo om je heen. We zitten midden in een transitie waarin we op zoek zijn naar zich ontvouwende nieuwe vormen van duurzame landbouw, met  nieuwe spelregels.

De ambities zijn hoog, en dat kan ook niet anders als je het tij wilt keren. Een gezonde landbouw betekent dat boeren die biodiversiteit versterken (in plaats van afbreken) een eerlijke prijs voor hun product krijgen. Dat betekent dat we anders met ons land, landschap en onze landbouw moeten omgaan. Dat betekent ook true cost true price principes. En misschien wel een dough-nut economie.

Naar Het Nieuwe Normaal in de landbouw (2) 
De misschien wel belangrijkste constatering tijdens het slotdebat was dat we ‘Made in Holland’ moeten herdefiniëren. Made in Holland is teveel gaan lijken op “made in China’, oftewel, goedkoop en on-duurzaam. Made in Holland mag niet langer staan voor het allergoedkoopste, waterige, met veel chemie geproduceerd voedsel. Nee, Made in Holland zou moeten staan voor duurzame, eerlijke, gezonde, diervriendelijke, biodiversiteit-verhogende, agro-forestry-landschap-producerende productie.  Dat wordt het nieuwe normaal.

Jelleke  de Nooy van Tol,
voorzitter VWI

1) Lucas Simons schreef het boek ‘Changing the Food Game’.
2) Zie mijn boek Transition to Agroecology waar ik deze term ‘gemunt’ heb.